WoCoWijzer

Aanleiding

In Nederland leven circa 390.000 huishoudens in energiearmoede, waarvan ruim 2/3 in corporatiewoningen. Deze huurders hebben in de meeste gevallen geen zeggenschap over woningverbetering en zijn afhankelijk van hun woningcorporatie.

Dit leidt tot onbetaalbare energierekeningen, ongezonde woonomstandigheden en uitsluiting van de energietransitie. Verduurzaming van corporatiewoningen kan energiearmoede effectief bestrijden, maar gebeurt te langzaam en niet gericht genoeg.

Woningcorporaties hebben samen met hun huurders en ketenpartners een sleutelrol om de groeiende kloof tussen huishoudens te verkleinen, maar dan moeten ze iets wezenlijk anders gaan doen. Een holistische benadering is vereist, die niet technische oplossingen als startpunt neemt, maar begint bij de behoeften van huurders, procesoptimalisatie en kennisdeling.

Alleen zo kan een significante stap worden gezet in het verminderen van energiearmoede en het verkleinen van de kloof in de energietransitie. Dit consortium neemt het initiatief om de WoCoWijzer te ontwikkelen: een innovatieve aanpak die woningcorporaties helpt energiearme woningen efficiënter te verduurzamen, met een centrale rol voor de huurder.

Doelstelling

Het project ontwikkelt de WoCoWijzer, een innovatieve aanpak voor efficiënte verduurzaming van corporatiewoningen met focus op energiearmoede.

Hoofddoelen:

1. Het realiseren van een structurele reductie van: a. 8.000 huishoudens die leven in energiearmoede b. 10.000 huishoudens die zonder compensatiemaatregelen in energiearmoede leven
2. Huishoudens in staat stellen actief en volwaardig deel te nemen aan de energietransitie, wat resulteert in: a. Bewustwording van 75% van de huurders b. Een actieve deelname van minimaal 50% van de huurders c. Waar relevant een instemmingspercentage van minimaal 80% van de huurders
3. Opschaling realiseren in de verduurzaming van de gehele sector, waarbij corporaties met de bestaande capaciteit, kennis en middelen 30-35% meer woningen kunnen verduurzamen.

De WoCoWijzer draagt bij aan het thema 'Innovatieve verduurzamingsoplossingen voor de bestaande gebouwde omgeving' door:

• Aan te sluiten bij wensen en behoeften van bewoners
• Betaalbaarheid te verbeteren door kosten- en tijdsbesparing
• Snelle en efficiënte uitvoerbaarheid
• Druk op het energiesysteem te verlagen
• Meer dan CO2-reductie te realiseren
• Hogere kwaliteit van de leefomgeving

Korte omschrijving

Het project is gestructureerd rond vijf hoofdactiviteiten:

1. Ontwikkeling uniforme procesaanpak: TNO, KnopOm en Reimarkt analyseren samen met de woningcorporaties de huidige verduurzamingsprocessen en sturen op een geoptimaliseerde bouwteam-aanpak.
2. Ontwikkeling cold-spot methode: TNO ontwikkelt een datagedreven methode om energiearmoede nauwkeurig in kaart te brengen en te koppelen aan gegevens over het woningbezit van woningcorporaties, inclusief een aanpak voor gespikkeld bezit.
3. Ontwikkeling huurdersparticipatieaanpak: KnopOm, Reimarkt en TNO creëren een participatief proces voor effectieve huurdersbetrokkenheid.
4. Ontwikkeling samenwerkingsmodel: Reimarkt, TNO en KnopOm ontwerpen een aanpak voor laagdrempelige samenwerking tussen corporaties, met inzet van TNO's contingentenaanpak.
5. Praktijkvalidatie: Alle partners testen en valideren de ontwikkelde methoden in pilotprojecten bij de deelnemende woningcorporaties Parteon en Domijn.

Parallel hieraan verzorgt het consortium brede kennisoverdracht naar de sector via publicaties, workshops en presentaties om adoptie van de WoCoWijzer te stimuleren.

Resultaat

De WoCoWijzer levert een integrale aanpak op die woningcorporaties in staat stelt energiearme woningen efficiënter te verduurzamen.

Concrete resultaten zijn:

1. Een uniforme procesaanpak voor snelle transitie van traditionele werkwijze naar bouwteam-samenwerking, resulterend in 11% kostenbesparing.
2. Een 'cold-spot' methode voor nauwkeurige identificatie van energiearme huishoudens, inclusief in gebieden met gespikkeld bezit.
3. Een participatieve aanpak voor volwaardige betrokkenheid van huurders bij verduurzamingsprocessen, strevend naar maximale bewustwording (minimaal 75%), actieve betrokkenheid (min. 59%) en minimaal 80% bewonersinstemming.
4. Een model voor laagdrempelige samenwerking tussen corporaties, leidend tot 20-25% extra besparing op kosten en doorlooptijd.

Deze resultaten worden binnen 5 jaar toegepast in de corporatiesector, met directe voordelen voor:

• Energiearme huurders (structurele lastenverlichting, verbeterde grip op woon- en leefsituatie)
• Woningcorporaties (kostenefficiëntere verduurzaming)
• Gemeenten (effectievere energiearmoede-aanpak)
• Aanbieders van verduurzamingsoplossingen (schaalvoordelen).