duurzaam erfgoed

Inleiding

Het klimaatakkoord is gericht op het terugdringen van het energieverbruik en het reduceren van de CO2-uitstoot. Dit heeft ook grote impact op de ruim 200.000 monumentale gebouwen in Nederland. Bodemenergie kan een basis vormen voor een klimaatconcept om de CO2-uitstoot en het energieverbruik bij monumenten te verminderen. Huidige maatregelen en technieken schieten tekort bij het overgrote deel van de monumenten in verband met de aantasting van de monumentale waarden.

Huidige situatie

Het thema energie en duurzaamheid is binnen de erfgoedsector zeer actueel maar relatief nieuw. Waar in de nieuwbouw- en renovatiesector diverse technieken en innovaties ontwikkeld worden, lukt dat niet in de erfgoedsector. Terwijl juist in deze categorie, de bestaande gebouwvoorraad, een grote uitdaging ligt om te verduurzamen en te behouden.

Uitdagingen

Als hier geen passender oplossingen worden geboden, zullen veel gebouwen incourant worden door de enorme energielasten die gepaard gaan met de monumentale status. De erfgoedsector zal dus bestaande en nieuwe technieken moeten (door)ontwikkelen om deze geschikt te krijgen voor de monumenten.

Doelstelling

Bij het beperken van uitstoot wordt vaak gekeken naar nieuwe gebouwen, terwijl er bij erfgoed en bestaande panden door optimalisatie genoeg winst te behalen valt. Het doel is om de haalbaarheid van de combinatie diepteboringen en warmtepomp te onderzoeken voor verwarming en koeling in een monument zonder aantasting van de monumentale kwaliteiten.

Onderzoeksfocus

De combinatie van de duurzaamheidsambities, de complexiteit van de toepassing van (nieuwere) technieken bij een monumentaal pand, de vaak beperkte ruimte, de wens om te koelen en de noodzaak om de bodem energetisch in balans te houden, heeft tot dit onderzoek geleid.

Verwachte uitkomsten

De uitkomsten zouden kunnen leiden tot een aantrekkelijk verduurzamingsconcept voor de erfgoedgebouwen. Als blijkt dat het systeem haalbaar is voor een bepaald verwarmings- of koelvermogen, dan is dit relevant voor monumentale panden die een gelijkwaardige vermogensvraag hebben.

Diepteboringen

Waar conventionele boringen tot een diepte van 150 m gaan, wordt in dit onderzoek gestreefd naar 300 m diep. Door deze grotere diepte zal het medium in de wisselaar een hogere temperatuur hebben en kan het systeem functioneren met een hoger rendement.

Nadelen en risico's

De grote diepte creëert een nadeel; door de hogere temperatuur zal passieve koeling niet gebruikt kunnen worden. Daarom gaan wij uit van een omkeerbare warmtepomp. Dit haalbaarheidsonderzoek is nodig om inzicht te krijgen in een aantal vraagstukken:

1. Welke impact heeft dit exact op het koelvermogen?
2. Welke bodemgesteldheid is hiervoor nodig?
3. Welke risico’s of knelpunten kunnen ontstaan?
4. Wat zijn de financiële consequenties?